Estonia, Muzyka klasyczna, Muzyka współczesna

Missa Syllabica

To było zwyczajne styczniowe popołudnie. Za oknem powoli zapadał zmrok, a w pokoju robiło się coraz ciemniej. Poczułem, że mam ochotę na posłuchanie utworu, który mógłby wpasować się w panującą wówczas atmosferę. Szukając zaspokojenia mojego kaprysu w internetowych zakamarkach, natrafiłem na wyjątkowe dzieło. Z każdą kolejną jego nutą znajdowałem w sobie coraz większy spokój i ukojenie.

Tak właśnie wspominam chwilę, w której po raz pierwszy słuchałem kompozycji Arvo Pärta pt. Missa Syllabica. Napisana w 1977 roku msza zbudowana jest z sześciu części – Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus, Agnus Dei oraz Ite, missa est. Tekst pokrywa się całkowicie z tekstem poszczególnych części cyklu mszalnego, a muzyka jest napisana w taki sposób, że na każdą jego sylabę przypada dokładnie jedno współbrzmienie dźwiękowe. To właśnie z tej zasady wywodzi się tytuł dzieła. 

Missa Syllabica to jedna z pierwszych kompozycji utrzymanej w technice tintinnabuli – osobistym języku muzycznym Arvo Pärta. Styl ten swoimi założeniami przypomina nieco minimalizm – elementy dzieła muzycznego ograniczone są do minimum, niekiedy pojawia się powtarzalność fraz czy motywów. Tintinnabuli to słowo pochodzące z łaciny, oznaczające mały dzwonek, dzwoneczek. Na pierwszy rzut oka nazwa ta może wydawać się osobliwa, jednak kiedy posłucha się dzieł Pärta, można szybko zmienić zdanie – ich charakter jest dokładnie taki,  jak brzmienia małego dzwonka – delikatny, niewinny i kojący.

Kompozytor przyznał, że gdy pisał mszę, jego celem nie było umieszczenie w niej własnych emocji czy przemyśleń. Punktem wyjścia stał się przede wszystkim tekst liturgiczny, co sprawia, że kompozycja ma walory użytkowe. Missa Syllabica to utwór na chór mieszany z towarzyszeniem organów, jednak zdarzają się wykonania a’cappella. Msza w interpretacji Chóru Kameralnego Filharmonii Estońskiej pod dyrekcją Tönu Kaljuste urzekła mnie szczególnie, przede wszystkim ze względu na barwę głosów wykonawców. Link do tego niezwykłego wykonania można znaleźć poniżej. Zachęcam do posłuchania!

https://youtu.be/vDIQfw9diQI?si=brJxvVz7nvRmtuvy