Sofija Gubajdulina to urodzona w 1931 roku rosyjska kompozytorka znana z tworzenia nowatorskich dzieł oraz użycia typowych dla muzyki współczesnej technik kompozytorskich. Artystkę zalicza się do nurtu tzw. nowej muzyki religijnej. Jej twórczość od lat zachwyca słuchaczy wszelkiej awangardy. Dzisiejszy artykuł będzie poświęcony jednemu z najważniejszych dzieł Gubajduliny – Kwartetowi Smyczkowemu nr 4, przeznaczonemu do wykonania przez aż trzy kwartety jednocześnie!

Utwór został napisany całkiem niedawno – w 1993 roku, natomiast jego prawykonanie odbyło się rok później w Nowym Jorku. Za pulpitami zasiedli muzycy ze słynnego Kronos Quartet. Utwór, jak już wspomniane zostało na wstępie, nie jest napisany tylko na cztery instrumenty.  W swojej obsadzie posiada również dwa kolejne kwartety smyczkowe, jednakże ich partia nagrana jest na taśmę i odtwarzana w trakcie występu. Daje to efekt dużej przestrzenności dźwięku, a także często, poprzez różne zdwojenia, zwiększa intensywność brzmienia.

Kwartet nr 4 wyróżnia się również swoją warstwą wizualną. W partyturze Gubajdulina wymieniła siedem kolorów, które mogą opcjonalnie zostać wyświetlone na scenie podczas koncertu. Dzięki temu niekonwencjonalnemu zabiegowi utwór staje się doświadczeniem audiowizualnym, a ponadto idealnie wpasowuje się w dzisiejsze realia. 

Idea utworów pisanych na jednorodne składy jest znana już od dawna. Trudno zatem zaprezentować w dziełach pokroju kwartetu smyczkowego coś, czego nikt przedtem nie pokazał. Mimo to, Sofija Gubajdulina podołała temu wyzwaniu i po raz kolejny udowodniła swój geniusz w dziedzinie kompozycji. Dziś zapraszamy Państwa do wysłuchania tego niezwykłego kwartetu, tradycyjnie życząc miłego odbioru!